Զինվորի հետ, Զինվորի կյանքով

Դավաճանություն

Թարգմանություն

• Ցավը  գալիս է  տարիքի հետ: Հաճախ  կյանքը  փակում է  շատ դռներ, որովհետև  ժամանակն է  առաջ շարժվելու: Եվ դա իրականում  լավ է, որովհետև մենք  հաճախ  առաջ չենք  շարժվում,  եթե  հանգամանքները  մեզ չեն  ստիպում  անել դա: Երբ դժվար ժամանակներ են լինում,  հիշեցրեք  ձեզ այն մասին, որ  ոչ մի  ցավ  չի  գալիս  առանց  նպատակի:

Շտեմարան

 Պարբերությունները  նշող  թվերի  դասավորություն  ո՞ր  տարբերակն է  համապատասխանում   տեքստի  տրամաբանական և  քերականորեն  ճիշտ  կառուցվածքին:

7-2

Միջատները  շատ  զգայուն են  մագնիսական  դաշտի  նկատմամբ.  Բավական է  հետևել  տնային ճանճին,  կողմնացույցով  որոշել, թե  որտեղ են  հյուսիսն ու հարավը, և կտեսնեք, որ եթե  քամի չկա, ոչինչ  չի  խանգարում  ճանճին, նա միշտ  նստում է  որոշակի  ուղղությամբ՝  կամ  հյուսիս-հարավ,  կամ  արևելք  արևմուտք: 

Առաջադրանք

1. Բացատրե՛ք հետևյալ բառերը.

Բոսոր-մուգ կարմիր

տրցակ-կապոց

 կաղկանձ-շների հաչոց

խորշոմ-կնճիռ,  ծալք

 հղփանալ- երես առնել

մատռվակ-գինու մատակարար

գույժ-չար լուր

գեղուղեշ-ճյուղերը գեղեցիկ վերեւ ձգված

երկնամուխ- երկնքի մեջ մխրճված

 կարկառուն-նշանավոր

կերկերուն-խզված, խռպոտ

եղերական-սգալի

 ավետիս-լավ լուր

բանուկ-մարդաշատ

Անարդարություն

Անարդարությունը երևույթ է...

Ազգային ժողով

Նոր սահմանադրության  տարբերությունները:  Ազգային  ժողովի  հոդվածները  ընթերցելիս  առաջին  փոփոխությունը  հենց  հոդված  89-ի  մեջ է, որը  նշում է  Ազգային  ժողովի  կազմը  և  ընտրության  կարգը:  Հին  Սահմանադրության  63-րդ  հոդվածի  համաձայն  Ազգային  ժողովը  կազմված է  հարյուր   երեսունմեկ  պատգամավորից:

Նոր  Սահմանադրության  89-րդ  հոդվածի  առաջին կետում  նշված է, որ Ազգային  ժողովը  կազմված է  առնվազն  հարյուր մեկ  պատգամավորից, այսինքն  հստակ  թիվ  չի  նշվում  պատգամավորների  թվի  հետ  կապված  ու  շատ  անորոշ  որոշում է, և  այս  հոդվածի  համաձայն  արդյո՞ք  կարող է  պատգամավորների  թիվը  լինել  301  կամ  501:

Նոր  Սահմանադրության  համաձայն  Ազգային  ժողովում  տեղեր են  հատկացվում  ազգային  փոքրամասնությունների  ներկայացուցիչներին:

Միատոմ սպիրտներ

Միատոմ սպիրտներ from suzi888

Լաբորատոր աշխատանք

Ծաղկահավաք Ծիծեռնակաբերդում

Ապրիլի 27- ին Քոլեջի ուսանողների և Ավագ դպրոց-վարժարանի սովորողների հետ մասնակցեցինք «Համահայկական Ծիծեռնակաբերդի ծաղկահավաքին»:

Սուտ

Բոլորս էլ սիրում ենք ստել: Մենք ստում ենք, որովհետև շատ հաճախ մեզնից հենց դա են պահանջում: Ստում ենք, երբ հասկանում ենք, որ մեր անկեղծությունը կարող է վնասել մեզ, վնասել դիմացինին կամ որևէ մեկին: Ստում ենք, երբ վախենում ենք հետևանքներից, վախենում ենք, որ մեզ չեն հասկանա, կամ կքննադատեն: Ստում ենք, որ չցավեցնենք դիմացինին: Ավելի հաճախ ստում ենք փորձելով խուսափել մեր պատասխանից ծնվող նոր հարցերից:
Ստում ենք հարկադրաբար, ստում ենք կամովի, ու կյանքի տարբեր իրավիճակներում հարց է առաջանում. ստել ու բավարարել դիմացինին, թե անկեղծ սրտով ցավեցնել ոչ ցանկալի ճշմարտությամբ: Ու ամեն դեպքում ես փորձում եմ չստել: Չստել, որովհետև իրական պատճառը հասկանալուց  հետո քեզ մեղադրելու են, ոչ թե արդարացնելու:
Երբեմն ստի հետևանքները  կարող են շատ ցավոտ ու անդառնալի լինել:
Չեմ ստում (համենային դեպս փորձում եմ), որովհետև չեմ ցանկանում շրջապատող աշխարհից անընդհատ ստեր ու հորինված պատմություններ լսել: Ստելով մենք կորցնում ենք մեր հարազատների, մեր ընկերների վստահությունը, որը երևի ամենակարևորն է ու ամենաթանկը: Մենք վստահում ենք այն մարդկանց ում մեջ բարություն, անկեղծություն ու հարազատ ինչ-որ բան ենք տեսնում, բայց ոչ երբեք հորինված պատկերներ ու հորինված իրականություն:
 Հաճախ ստում ենք դիմացինին խնայելու համար, ստում ենք, որ ճշմարտությունը ավելի վատ հետևանքներ չունենա: Ստում ենք, բայց մեր սուտը արդարացված է, կամ ուղղակի էդպես ենք արդարացնում մեր սուտը ինքներս մեզ համոզելով, որ ճիշտ ենք վարվել:
Մենք ստելով ենք մեզ պաշտպանում կյանքի տարբեր իրավիճակներում առաջացած կոնֆլիկտներից: Հորինում  ենք պատկերներ, հորինում ենք կյանքի նոր իրականություններ ու ապրում հենց դրանցով: Մենք առաջին հերթին ստում ենք ինքներս մեզ:
Ու ամեն դեպքում յուրաքանչյուր մարդ փորձում է ընտրել էնպիսի ընկեր, էնպիսի կողակից, ով կյանքի տարբեր իրավիճակներում անկախ հանգամանքներից ու պատճառներից չի ստի իրեն:

Ալկադիեններ

Ալկադիեններ են անվանվում  C_nH_2n-2  ընդհանուր  բանաձև ունեցող այն  չհագեցած  ածխաջրածինները, որոնք  մոլեկուլում  պարունակում են  երկու  կրկնակի կապ:

Իզոմերիան

Ալկադիենների  իզոմերիան  պայմանավորված է  և՛  ածխածնային  կմախքի  կառուցվածքով, և՛  կրկնակի  կապի դիրքով: Նրանց  փոխազդունակության  վրա  մեծ  ազդեցություն ունի  կրկնակի  կապերի  փոխադարձ  դիրքը,  և ըստ  այդ  հատկանիշի  տարբերվում են  երեք  տեսակի  դիեններ.

     ·         C=C=C -  Կուտակված՝ մոլեկուլում  կրկնակի     կապերը  անմիջականորեն  սահմանակցված են միմյանց:

     ·         C=C-C=C – Զուգորդված՝ կրկնակի  կապերն  առանձնացված  են  մեկ  C-C  կապով:

    ·         C=C-(CH₂)_n –C=C  n>1 –մեկուսացված՝  մոլեկուլում  կրկնակի  կապերն  առանձնացված են  մեկից  ավելի  sp³  հիբրիդային  վիճակում  գտնվող  ածխածնի  ատոմներով:

Կրկանկի  կապի  դիրքով  պայմանավորված՝  իզոմերիան  դիեններում  սկսվում է  ածխածնի  չորս  ատոմ  պարունակող  միացություններից՝ բութադիեն- 1,2 և բութադիեն 1,3:  Այս դեպքում  հնարավոր են միայն  կուտակված  և զուգորդված  տեսակները:  Սկսած  ածխածնի  5 ատոմ պարունակող  դիեններից,  հնարավոր է  կրկնակի  կապի  դիրքով  պայմանավորված  բոլոր  երեք  տեսակի  դիենների  առկայությունը:

Անվանակարգը

Ըստ  միջազգային  անվանակարգի՝  ալկադիենի  երկու  կրկնակի  կապը  պետք է  պարունակվի  գլխավոր  շղթայում:  Ածխածնի  ատոմները  համարակալվում են  այնպես, որ  կրկնակի  կապող  միացածները  ստանան  ամենափոքր  համարները:

Ալկադիենների  անուններն  ածանցվում են  համապատասխան  ալկանների, այսինքն  նույն  թվով  ածխածնի  ատոմներ  պարունակող  անուններից,  որոնց  վերջին  տառը  փոխարինվում է  -դիեն  վերջավորությամբ:

• —  Բութեն C₄H₆
• — Պենտեն C₅H₈
• — Հեքսեն C₆H₁₀
• — Հեպտեն C₇H₁₂
•     Օկտեն C₈H₁₄
• — Նոնեն C₉H1₆
•  
• — Դեկեն C₁₀H₁₈

Կրկնակի  կապերի  տեղը  շղթայում  նշվում է  անվան  վերջում, իսկ տեղակալիչները  սկզբում:

Կապ

Կովալենտ  կապ  C-C կապը  ոչ  բևեռային է:

Կովալենտ  կապ  առաջացնում են  ոչմետաղները:  Կովալենտ  կապը  լինում է  բևեռային  և ոչ բևեռային: Եթե  կապ են  առաջացնում  միևնույն  ոչմետաղները  կապը  կոչվում է  ոչ  բևեռային  կովալենտային կապ:
Բևեռային  կովալենտային  կապի  դեպքում  կապ են  առաջացնում  տարբեր  ոչմետաղները:

Սիգմա  կովալենտային  կապ

Սիգմա  կովալենտային  կապի  դեպքում  կապ  առաջացնող  ատոմների  միջուկները  միացնող  գիծը  անցնում է  փոխծածկի  տիրույթով, իսկ  п կապի  դեպքում՝  ուղղահայաց:  Այդ պատճառով п կապը  թույլ կապ է:

Ժամանակը չի փոխում շատ բան

Ժամանակի հետ փոխվում ենք բոլորս, փոխվում է մեր աշխարհայացքը, մեր պատկերացումները, բայց սովորույթներ կան, որ մնայուն են, մնում են մեր մեջ, մեր ազգի մեջ: Ու ինչպես Թումանյանն է ներկայացնում ընտանիքը, սովորույթները, մարդկանց դիրքն ու բնավորությունը հասկանում ես, որ ժամանակն իրականում շատ բան չի փոխել, չենք նորանում, մեր արմատներից չենք կտրվում:
Ընտանիքի, օջախի  գլուխ կանգնած է հայրը, ով տեղյակ է տան անցուդարձից, ով ղեկավարում է  և ում լսում ու հարգում  են ամեն պարագայում:
Մայրը, ում երևի ամուսնացրել են մանուկ հասակում, և երևի նույն բախտին էլ իրենց աղջիկը կարժանանա:
Ւնչքան էլ փորձենք փոխվել ու առաջ գնալ, ամեն դեպքում բաներ կան, որ մեր մեջ նստած են:
Ինչպես առաջ հիմա էլ եղբոր կերպարը շատ են կարևորում: Եղբոր տնօրինության տակ են գտնվում քույրերը, նա միշտ տեղյակ է քրոջ հետ կապված ամեն հասարակ ու կարևոր բաներից, ու հաճախ նաև ինքն է որոշում ու վճռում քրոջ քայլերն ու ապագայի հետ կապված որոշումները:
Ինչքան էլ համարենք ժամանակակից ենք ու ազատ, միևնույն է, եթե օրինակ եղբայրը չի հավանել այն մարդուն, ում հետ քույրը շփում  ունի, նա չի կարողանա դեմ կանգնել եղբորը ու ապրել էնպես ինչպես ինքն է ճիշտ գտնում:

Կետադրել

«…Տխուր է: Արդյոք երազա՞նքն է անիրականալիի մասին, թե՞ կարոտը անդառնալի-հեռավորի մասին չգիտեմ: Ինչ-որ տարօրինակ զգացողություն է: Կարծես թե նամակը հին,վաղուց ծանոթ,մի ժամանակ մոտիկ եւ անակնկալ հեռացած մեկից է: Կարծես հարազատ եւ տարորեն հեռու, գուցե առհավետ, նույնիսկ ամենից հավանական է առհավետ հեռու մեկից: Մի՞թե մենք կհանդիպենք: Մի՞թե կմտերմանանք երբեւէ:
«Կուզենայի ավելի մոտիկ…» «Այդպես դասավորվեցին հանգամանքները»:
Ես էլ էի ուզում հիշո՞ւմ եք:
Ինձ էլ խանգարեցին հանգամանքները: Բայց չէ որ մեզանից յուրաքանչյուրը կարող էր ասել. «ուզո՛ւմ եմ»: Եվ մոտենալ: Մի՞թե սարսափելի է մարդուն մոտենալը եւ մոտիկից նայելը: Երբեմն՝այո: Բայց չէ՞ որ ամեն մեկը չարժե դրան: Գուցե ես էլ չարժեմ: Իսկ Դո՞ւք: Չգիտեմ: Բայց ես կուզենայի ավելի մոտիկ լինել, ինչպես եւ դուք, եւ համենայն դեպս մենք չմոտեցանք: Իսկ գուցե հենց դո՞ւք եք նա, որը չկա այս աշխարհում: Լավ է նրանց համար, ովքեր սիրում են եւ սիրված են: Նրանց համար հանգամանքներ չկան:
Եթե ես սիրեի՜: … Մի տեսակ քարացել է հոգիս: Սառել է:
Անկամ ու հոգնած:
Գարունն այստեղ աշնան պես է:
Անձրեւ ու անձրեւ:
Տխրություն:
Մենակություն: Մշտապես:
Մենք բոլորս այդպես ենք: Տա՛ աստված որ ուժգին սիրեք, ում, որ սիրում եք: Սիրուց լավ բան չկա:
Իսկ ո՞վ կձայնի մեզ մեռածներիս «ելե'ք»: Ո՞վ կասի մեզ, տրտումներիս ու միայնակներիս հավատով ու տիրական «սիրեցե՜ք եւ դուք կհաղթեք մահվան»:
Անձրեւ է: Ցեխ: Գիշեր: Միայնություն: «Հեռվություն»: Ի՜նչ սարսափելի հեռվություն: Մարդ կարողանար սպանել այս միայնությունը: Տա՛ աստված, որ ուժգին սիրեք… Հանդիպում ես,ծանոթանում, բաժանվում: Հավիտենական շրջապտույտ: Եվ հոգումդ վերստին դատարկություն է ու միայնություն: Եվ թախիծ: Հոգնածություն՝մահացու հոգնածություն: Ինձ թվում է,թե ես մեռնում եմ: Ուզում եմ,որ երբ կմեռնեմ եւ շուրջս մահվան լռությունը կտիրի գերեզմանիս վրա, հանկարծ, բայց աննկատելի երաժշտություն հնչի,որ ճերմակ շորերով մի աղջիկ՝ բերկրալից,խաղաղ տրտմությամբ լի, մի եղանակ նվագի՝անիրականալիի,հեռավորի՝առհավետ հեռավորի մասին: Որ շուրջս ծաղկեն փաղքուշ պայծառ անմոռուկներ,ինչպես լուսավոր տխրության եւ մեղմ ուրախության մեղեդի:
Ա~խ,նորից այս տաղտկալին, աշնանայինը, հնազանդն ու մորմոքունը ,սիրտ ճմլողը: Հավերժորե՜ն հավերժորե՜ն:
Մարդ ազատվեր սրանից, այս անբացատրելի,այս տարօրինակ տխրությունից: Այս սարսափելի հոգնածությունից: Այս տաղտուկից …»

Պոլիմերների մոդելների հավաքում

Ֆրանսիա, Փարիզ

Ֆրանսիան գտնվում է Արևմտյան Եվրոպայում: Նրան հաճախ անվանում են նաև վեցանկյուն իր տարածքի աշխարհագրական պատկերի պատճառով: Այն ողողվում է Հյուսիսային ծովով, Լամանշով, Ատլանտյան օվկիանոսով, Միջերկրական ծովով: Ֆրանսիայի հարևաններն են`Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Շվեյցարիան, Իտալիան, Մոնակոն, Իսպանիան, Անդորան: Ֆրանսիայի Մայրաքաղաքն է Փարիզը, լեզուն` ֆրանսերենը, դրամը`եվրոն, կարգախոսն է` «ազատություն, հավասարություն, եղբայրություն», դրոշը եռագույն է`կապույտ, սպիտակ, կարմիր, ազգային օրհներգն է`Մարսելյեսը, խորհրդանիշներն են`դրոշը, աքաղաղը, Էյֆելյան աշտարակը, ռոքֆոր պանիրը, երկար հացը: 1950 թվականից սկսած Ֆրանսիան Եվրոպական միության անդամ է, անդամ է նաև ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդում: Ֆրանսիան կարևոր դեր է խաղում համաշխարհային պատմության մեջ իր մշակութային ազդեցությամբ ու ժողովրդավարական արժեքներով: Իր տնտեսությունն առաջատար է գյուղատնտեսության, ավիացիայի, ավտոշինության, շքեղ ապրանքների, տուրիզմի, միջուկային ծրագրերի բնագավառներում:
Փարիզն աշխարհի ամենագեղեցիկ քաղաքներից է, այն համարում են նաև նորաձևության և լույսերի քաղաք: Այն ունի 10 միլիոն բնակչություն: Սենա գետն անցնում Փարիզի մեջով, որտեղ կա 2 կղզի`Սիտե կղզին և Սեն Լուի կղզին: Փարիզն ոնի 20 շարչական շրջան, 16-րդ, 7-րդ և 8-րդ շրջաններն ամենահարուստն են և գտնվում են քաղաքի արևմտյան մասում: Հայտնի հուշարձանները, նախարարությանները, Էլիզեյան պալատը գտնվում են քաղաքի կենտրոնում: Փարիզը Ֆրանսիայի տնտեսական, քաղաքական և մշակութային մայրաքաղաքն է: Այնտեղ կան ամբողջ աշխարհում հայտնի վայրեր`Էյֆելյան աշտարակը, Հաղթանակի կամարը, Փարիզի Աստվածամոր տաճարը, փարիզյան թանգարանները նույնպես շատ հայտնի են, որոնցից ամենահայտնին Լուվրն է, այն Ֆրանսիայի ամենամեծ թանգարանն է: Փարիզը նաև տուրիստական քաղաք է:
Ֆրանսերենից թարգմանեցին 10-11-րդ դասարանի սովորողները:
Աղբյուրը`
 http://www.podcastfrancaisfacile.com/dialogue/2015/10/paris-texte-francais-facile.html

https://www.google.am/?gws_rd=ssl#q=La+france

http://franseren.blogspot.am/p/la-france-et-ses-monuments.html

Հեռավար առաջադրանքներ

                                                                     -1-

         Օրգանական  քիմիայից  առաջադրանքներ` 11-րդ  դասարանի  համար

        Թեմաներ` ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ  ՄԻԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ  ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ  և

                             ԱԾԽԱՋՐԱԾԻՆՆԵՐ`C_nH_m   (ալկաններ, ցիկլոալկաններ)

                                      Յուրաքանչյուր  առաջադրանքը`  0,225  միավոր 

1.    Ինչո՞վ  են  իրարից  տարբերվում  օրգանական  միացությունների  հոմոլոգները.

1)  ունեն նույն ֆիզիկական հատկությունները

2)   ունեն նույն քիմիական բանաձևը

3)   իրարից  տարբերվում  են  մեթիլենային  խմբերի  թվով

4)   իրարից խստորեն տարբերվում են քիմիական հատկություններով

2.    Օրգանական  նյութերի  հոմոլոգիական  շարքում  յուրաքանչյուր  անդամի  մեկ  մոլեկուլի  զանգվածը  քանի՞  զ.ա.մ.-ով  է  փոքր  հաջորդ  անդամի  մեկ  մոլեկուլի  զանգվածից.  

1)   2                                       2)  3                                    3)  14                                  4)  6

3.    Որո՞նք  են  բաց  թողած  բառերը.

       Իզոմերիան  նույն  քանակական  և  որակական ________________ , բայց  տարբեր

         ______________  ու  հատկություններ  ունեցող  նյութերի  գոյության  երևույթն  է.

1)   բանաձևը, մոլային  զանգված                            3)   կառուցվածքը, բաղադրություն 

2)   զանգվածը, բաղադրություն                               4)   բաղադրություն,  կառուցվածք

4.    Ո՞րքան  է  C₇H₁₆   բանաձևով   իզոմերային   ածխաջրածինների  թիվը.

1)    7                                        2)  8                                     3)  5                                    4) 9

5.     Համապատասխանեցրե′ք  նյութերի  բանաձևերը  և  հնարավոր  իզոմերները  թիվը.

Բանաձև	Իզոմերների  թիվ
1)      C4H10 2)      C5H10 3)      C5H12 4)      C4H8	ա)  2  բ)   4  գ)   5  դ)   3

 Ո՞ր  շարքի  բոլոր  պատասխաններն  են  ճիշտ.                                                                                      1) 1գ, 2ա, 3դ, 4ա             2)  1ա, 2գ, 3դ, 4ա                 3)   1դ, 2դ, 3ա, 4բ            4)  1ա, 2բ, 3գ, 4դ

6.    Քա՞նի  երկրորդային  ածխածնի  ատոմ  է պարունակվում  2,4-երկմեթիլ-3-էթիլհեքսանում.  

1)   2                                        2)   3                                     3)  10                                  4)  5

7.    Քանի՞  երրորդային  ածխածնի  ատոմ  է  առկա   2-մեթիլ-3-էթիլ-5-իզոպրոպիլհեպտանում.

 1)   2                                      2)  3                                           3)  4                                 4)  6

8.    Ո՞րն  է  մոլեկուլում  միայն  առաջնային  և  երրորդային  ածխածնի  ատոմներ  պարունակող  ալկանի  անվանումը, եթե  դրա  մոլեկուլում  առաջնային  ածխածնի  ատոմների  թիվը  երկու  անգամ  մեծ  է  երրորդային  ածխածնի ատոմներից,

1)    2-մեթիլբութան                                                             3)  2,3-երկմեթիլպենտան

2)   2,3-երկմեթիլբութան                                                    4)  2-մեթիլպենտան 

                                                               -2-

9.    Ալկանի  մոլեկուլը  պարունակում  է  առաջնային  և  չորրորդային ածխածնի     

    համապատասխանաբար  9  և  3  ատոմ:  Ո՞րքան  է  երրորդային  ածխածնի  ատոմների  թիվը

    ալկանում, եթե  նրա  մոլեկուլում  երկրորդային  ածխածնի  ատոմներ  չի  պարունակում.

1)     1                                         2)  3                                        3)  2                                                4)  4

10. Քա՞նի  զույգ  էլեկտրոն  է  պատկերվում  իզոբութանի  մոլեկուլի  էլեկտրոնային

       բանաձևում.      1)  10                              2)   18                               3)  13                                  4)  6    

11. Համապատասխանեցրե′ք  հիբրիդացման  տեսակը և հիբրիդային  օրբիտալում  s-օրբիտալի  մասնաբաժինը (%).

Հիբրիդաղման           տեսակ	s-օրբիտալի                 մասնաբաժին (%)
1)      sp3 2)      sp2 3)      sp	ա)  25          բ)   50          գ)   33,33          դ)   70

 Ո՞ր  շարքի  բոլոր  պատասխաններն  են  ճիշտ.

1)   1ա, 2դ, 3բ                      2)  1բ, 2ա, 3դ                        3)   1բ, 2գ, 3ա                      4)  1ա, 2գ, 3բ

12. Իզոմերային  բութանները  ենթարկել  են  ռադիկալային  քլորացման:   Որքա՞ն  է տեսականորեն  սպասվելիք  իզոմերային  միաքլորածանցյալների  թիվը:

1)   2                                       2)  4                                      3)  5                                        4)  6 

13. Ածխաջրածնի  մոլեկուլում  ածխածին  տարրի  զանգվածային  բաժինը  80 %  է:  Որքա՞ն  է  այդ  նյութի  մոլեկուլում  ատոմների  գումարային  թիվը.

1)   8                                      2)  11                                      3)  5                                        4)  12                                                                           

14. Ալկանների  հոմոլոգիական  շարքի  միմյանց  հաջորդող  անդամների  2 : 3  մոլային  հարաբերությանբ  խառնուրդում  ածխածնի  ատոմների  մոլային  բաժինը  28,125 %  է:  Քանի՞ մոլ  ատոմ  ջրածին  է  պարունակվում  ալկանների  10 մոլ  խառնուրդում.

1)   52                                   2)  108                                    3)  72                                          4)  92

15.  Ո՞րն  է  հետևյալ  ածխաջրածնի  ճիշտ  անվանումը.

                                                    CH₂-CH₃

                                                                                        _|                                                                                                    

                                H₃C-CH- CH₂- C - CH₂- CH₂-CH₃

                                                                     _{|                             |}

                                        CH₃            C₂H₅

1)   3 –էթիլ-4-պրոպիլհեքսան

2)   4 –երկէթիլ-2-մեթիլհեպտան

3)   2-   մեթիլ-4,4-երկէթիլհեպտան

4)   4-էթիլ-4-պրոպիլհեքսան    

                                                                     -3-

16. Համապատասխանեցրեք  ածխածին  և  ջրածին  տարրերի  զանգվածների  հարաբերությունը  և  ածխաջրածնի  պարզագույն   բանաձևը.

Զանգվածների   հարաբերությունը	Պարզագույն  բանաձև
ա)  12 : 1                        բ)   4:1                             գ)   6:1                           դ)   3:1	1)    CH4 2)  CH      3)  C2H3      4)  CH3     5)   CH2

Ո՞ր  շարքի  բոլոր  պատասխաններն  են  ճիշտ.

1)  ա2, բ4, գ5, դ1                                                                  3)  ա5, բ4, գ5, դ1             

       2)  ա2, բ4, գ5, դ2                                                                  4)  ա2, բ4, գ1, դ1

17. Ի՞նչ   ծավալային   հարաբերությամբ   պետք   է  վերցնել  n-թվով  ածխածնի  ատոմ 

       պարունակող  ցիկլոալկանը  և  թթվածինը, որպեսզի  այրումն   ընթանա  անմնացորդ.

 1)  1 : 2n                                       2)  2 : 3                                    3)   n : 2                                  4)   1 : 1,5n                                                                                                                                            

18.  Ո՞րքան  է  գազային  խառնուրդի  հարաբերական  խտությունն  ըստ  էթանի, որը  ստացվել

       է   քացախաթթվի  և  բութանաթթվի  նատրիումական   աղերի  հավասարամոլային

       խառնուրդը  չոր  նատրիումի  հիդրօքսիդի  հետ  շիկացնելիս.

1)   1                                       2)   1,23                                 3)  1,5                                  4)  2 

19.   Որոշակի  ծավալով  ալկանի   այրման  համար   անհրաժեշտ   թթվածնի   խառնուրդը

       պայթեցնելուց   և  ջրային  գոլորշիները  խտացնելուց  հետո  ծավալը  կրճատվել  է  2  անգամ:

      Ո՞րքան  է  ալկանի  մոլեկուլում  ածխածնի  sp³  հիբրիդային  օրբիտալների  թիվը.

1)   I6                                      2)  8                                        3)  12                                            4)  4

20.   Ո՞րքան  է  պրոտոնների  թիվն   ածխածնի և  քլորի   առաջացրած  միացության  մոլեկուլում,

        եթե  քլորի  մոլային  բաժինը  դրանում  80 %  է.

1)     104                                     2)  74                                     3)  36                                             4)  48

21.   Ալկանի  այրման  արգասիքները  նատրիումի  հիդրօքսիդի  99,2  լուծույթով  անցկացնելիս

       վերջինիս    զանգվածը  դարձել  է  100 գ,  իսկ  նատրիումի  կարբոնատի  զանդվածային  բաժինը`

       1,06 %:  Ո՞րքան  է  ատոմների  թիվն   ալկանի  մոլեկուլում.

1)     14                                    2)  8                                        3)  5                                                4)  11

22.   Ի՞նչ  ծավալով (մ³,ն.պ.)  օդ  է  անհրաժեշտ  3 : 1  ծավալային հարաբերությամբ  բութանից  և

     պրոպանից  կազմված   80 մ³  գազային  խառնուրդն  այրելու  համար, օդում  թթվածնի 

    ծավալային  բաժինը  ընդունել  20%.

1)   325                                  2)  650                                       3)  1500                                         4)  2450

23.   Ի՞նչ   զանգվածային  հարաբերությամբ  են  գոյանում  ալկանը  և  ալկենը  բութանի  ոչ

         սիմետրիկ   կրեկինգի  ժամանակ.

        1)  1:1                                  2)   1:3                                        3)   2,625:1                                   4)  1: 2,625

                                                                                  -4-

24.   Շիկացած  կոքսի  վրայով  անցկացրել  են  200 լ ջրային  գոլորշի:  Որքա՞ն  է  ստացված

        գազագոլորշային խառնուրդի  խտությունն  ըստ  հելիումի, եթե  փոխարկումն  ընթացել  է 

        90 %   ելքով.    1)   3,75                       2)  3,79                             3)  7,58                                  4)  15,1

25.   Որքա՞ն  է 2-քլորպրոպանից Վյուրցի ռեակցիայով ստացված միացության մեկ  մոլեկուլում

         σ-կապերի  թիվը.      1)   19                         2)   21                          3)   14                              4)    16

26.   Ածխածնի (II) օքսիդի  և  մեթանի  50 դմ³  խառնուրդը  պայթեցրել  են  60 դմ³  թթվածնի  հետ:    

      Սկզբնական  պայմանների  բերելուց  հետո  ընդհանուր  ծավալը  կազմել  է  70 դմ³:

     Որքա՞ն  է   մեթանի  ծավալային  բաժինը (%) ելային  խառնուրդում.

 1) 60                                  2)  40                                             3)    50                                          4)  20

27.   Ի՞նչ  զանգվածով (գ)  մեթանում  կպարունակվի  նույնքան  ատոմ, որքան  9 գ ջրում.

1)   4,8                            2)  8,3                                  3)    3,6                                         4)  6,4  

28. Ո՞ր  եղանակով  են  մեկ  փուլով  արդյունաբերության  մեջ  քացախաթթու  ստանում.

 1)  կալցիումի  կարբիդի  հիդրոլիզով

 2)  ալյումինի  կարբիդի  հիդրոլիզով

 3)  բութանի  կատալիտիկ  օքսիդացումով

 4)  բութանի  ջերմային  կրեկինգով:

29.   Համապատասխանեցրե′ք ալկանի  քիմիական  բանաձևը  և  մանգանի(II)  աղերի   

    առկայությամբ   դրա  կատալիտիկ  օքսիդացումից  ստացված  կարբոնաթթվի   

    հարաբերական  մոլեկուլային   զանգվածը` M_r – ը.

Ալկանի       բանաձև	Կարբոնաթթվի  Mr
ա) C6H14    բ) C2H6    գ) C36H74    դ) C4H10	1)  74       2)  60       3)  88       4)  46       5)  284

   Ո՞ր  շարքի  բոլոր  պատասխաններն  են  ճիշտ.

1)   ա1, բ4, գ5, դ2              2)   ա1, բ4, գ5, դ4               3)   ա1, բ4, գ3, դ2                 4)  ա2, բ4, գ5, դ2

30.   Ո՞ր   ցիկլոալկանը  կստացվի   4-մեթիլ-1,4-երկբրոմպենտանի  և  մետաղական  նատրիումի

         տաքացումից.

1)   1,1-երկմեթիլցիկլոբութան                                         3)   1,3-երկմեթիլցիկլոբութան

2)   1,2-երկմեթիլցիկլոբութան                                         4)   մեթիլցիկլոպենտան                                                                                                    

31.  Միևնույն  պայմաններում  10 լ  բութանի  զանգվածը  քանի  անգամ  է  մեծ  4 լ  ազոտի   զանգվածից.

1)   2,5                                    2)  5,18                                 3)  2,07                                   4)  4,14

32.  Որքա՞ն  է  մեթանի  և  պրոպանի  հավասարամոլային  խառնուրդի  հարաբերական խտությունն  ըստ  էթանի.   1)  2                        2)  3                             3)   1                           4)  4

                                                                                  -5-

33.   Փոխարկումների   հետևյալ   շղթայում   ո՞ր   նյութերն   են   ալկաններ.

   C₆H₁₄  ^{համաչափ  կրեկինգ} ›  A   ^{դեհիդրում} ›  B  ^{հիդրոբրոմացում} › C   ^Na,t › D

1)   A,D                                 2)  B,C                                   3)  A,B                                    4)  C,D                                                                       

34.  Պարզ  նյութերից  մեթանի  ստացման  ռեակցիայի  արդյունքում  հաստատված

        հավասարակշռային  խառնուրդում  մեթանի  ծավալային  բաժինը 60 % է:  Որքա՞ն  է    

        ջրածնի  փոխարկման  աստիճանը (%).

1)    75                                   2)  60                                         3)    30                                       4)  80                                                                                  

35. Այրել  են  պրոպանի  և  թթվածնի  700 մլ  խառնուրդը: Ջրային  գոլորշին  հեռացնելուց  հետո,   գազային խառնուրդի  ծավալը  դարձել  է  400 մլ (ծավալները  չափված  է  միևնույն 

        պայմաններում):  Որքա՞ն  է թթվածնի ծավալային  բաժինները ելային և վերջնական գազային   

        խառնուրդներում(%).

1)   53 և  46                          2)  86 և 25                          3)  63  և 58                                4)  25 և  86

                                                                        

36.   Բնական  գազը  պարունակում  է  ըստ  ծավալի  87 % մեթան, 3% ածխածնի(IV)  օքսիդ  և     

    չայրվող  խառնուկներ:  13,44 լ (ն.պ.)  ծավալով  բնական  գազի  այրումից  գոյացած  գազային    

    խառնուրդն  անցկացրել են կրաջրի ավելցուկով:Որքա՞ն է գոյացած նստվածքի զանգվածը(գ):

37. Պայթեցրել  են  մեթան, արգոն  և  ավելցուկով  թթվածին  պարունակող  20 մլ  գազային

     խառնուրդը,  որի  խտությունն  ըստ  ջրածնի  14,6  է: Համակարգը  սկզբնական  պայմանների

    բերելուց  հետո  մնացել  է  10 մլ  գազ:     

    ա)  Ի՞նչ  ծավալով  թթվածին (մլ)  է  պարունակում  ելային  խառնուրդը:

    բ)  Որքա՞ն  է  արգոնի  ծավալային  բաժինը (%) վերջնական  խառնուրդում:                                                  

38.  1 մոլ  ածխաջրածինն  այրելիս  ստացվել  է  2  մոլ  CO₂  և  3  մոլ  H₂O: 

       ա)    Որքա՞ն  է  ածխաջրածնի  մոլեկուլում  բոլոր  ատոմների  գումարային  թիվը

       բ)     Որքա՞ն  է  2 մոլ ածխաջրածնի այրման  համար  անհրաժեշտ  օդի  ծավալը (լ):

39.   Ալկանի  մեկ  մոլի  այրումից  առաջանում  է  7  մոլ գազագոլորշային  խառնուրդ:

      ա)    Քանի՞  ատոմ  է  առկա  ածխաջրածնի  մեկ  մոլեկուլում:

      բ)   Ի՞նչ  ծավալով (լ,ն.պ.) օդ  կծախսվի  այդ  ածխաջրածնի  մեկ  մոլը  լրիվ  այրելու  համար:

40.   1,4 – դիբրոմբութանը  տաքացրել  են  ցինկի  հետ:

        ա)   Որքա՞ն  է  օրգանական  արգասիքի  մոլեկուլում  sp³   հիբրիդային  վիճակում  գտնվող 

                ածխածնի  ատոմների  թիվը:

        բ)  Որքա՞ն  է  գազի  այն  ծավալը (մլ), որը  կստացվի  11,2 գ  զանգվածով ստացված     

            արգասիքը  Ni-ի  ներկայությամբ  հիդրելիս:

                                                                                 Կազմեց` Վեներա  Հայկի  Խառատյանը