Շտեմարան.առաջադրանքներ

1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրար հոմանիշ:

1) Նիրհել, ննջել, քնել, մրափել

2) Վախենալ, երկյուղել, սրդողել, զարհուրել

3) Տխմար, տգետ, բթամիտ, ողորմելի

4) Փոս, վիրապ, վեմ, խրամատ

Էկոհամակարգեր

Բնական աղետներ.Հրաբուխ

Հրաբուխների ժայթքումը բնության ահեղ երևույթներից է: Հրաբուխները ժայթքում են Երկրի ընդերքից, երբ ապարներն տաքանում են և փոխակերպվում գազերով հագեցած մեծ ճնշման հրահեղուկ զանգվածի՝ մագմայի: Այն ժայթքում է, երբ մագման երկրի ընդերքից դուրս է գալիս, և, քանի-որ սահմանափակ տարածությունից է դուրս գալիս մեծ քանակությամբ էներգիա է անջատում:
Այն ուղին, որով բարձրանում է մագման, կոչվում է հրաբխի մղանցք, որն ավարտվում է ձագարաձև տեղամասով՝ խառնարանով: Հրաբխի խառնարանից դուրս են մղվում նաև հրաբխային փոշին, մոխիրը, քարերը, տարբեր տեսակի գազեր, որոնց կուտակումից էլ ձևավորվում է հրաբխային լեռը:
Այն հրաբուխները, որոնք մշտական կամ հաճախակի ակտիվություն են ցուցաբերում կոչվում է գործող հրաբուխներ, իսկ այն հրաբուխները, որոնք չեն գործում արդեն տևական ժամանակ, ինչպես նաև պահպանում են իրենց ձևն ու կառուցվածքը կոչվում են քնած հրաբուխներ:

Այժմ Երկրի վրա կա ավելի քան 1300 գործող հրաբուխ: Օրինակ՝ Ավաչինսկայա և Կլյուչևսկայա սոպկաները՝ Կամչատկայում, Վեզուվը՝ Իտալիայում, Հեկլան՝ Իսլանդիայում, Ֆուձիյաման՝ Ճապոնիայում,
Քնած հրաբուխներ- Էլբրուս, Կազբեկ, Մեծ ու Փոքր Մասիսներ: ՀՀ տարածքում հայտնի են ավելի քան 500 քնած հրաբուխներ կան, որոնցից ամենամեծը Արագած լեռն է:
Կան հրաբուխներ, որոնք ծնվում են հենց մեր աչքի առաջ: Օրինակ Մեքսիկայի Պարիկուտեն հրաբուխը: 1943 թվականի փետրվարի 20-ին եգիպտացորենի դաշտում գյուղացիները տեսան ծխի թանձր քուլաներ, որոնք բարձրանում էին 7 սմ տրամագծով անցքից։ Օրվա վերջին սկսվեցին պայթյունները, որոնք գրեթե առանց ընդհատումների շարունակվեցին մի քանի ամիս։ Միայն առաջին 3 օրվա ընթացքում հրաբխային մոխրից և բեկորներից առաջացավ 160 մ բարձրության կոնաձև սար, որը 1 տարի անց հասավ 430 մ-ի։ Պարիկուտենը վերջնականապես հանգեց 1952 թվականին, երբ նրա բարձրությունը հասավ 2800 մ-ի։

Առաջադրանք

Հայոց լեզուն ծագել է հայ ժողովրդի ձևավորմանը զուգընթաց' հայկական լեռնաշխարհում: Պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքին և առանձին  ինքնուրույն ճյուղ է: Նախամաշտոցյան շրջանում մշակվել է բանավոր խոսքում,բանահյուսության մեջ,պաշտամունքային արարողությունների, իսկ քրիստոնեության ընդունումից հետո նաև քարոզչության ընթացքում: Գրավոր հուշարձաններով ավանդվել է V դարի սկզբից'հայոց գրերի գյուտից անմիջապես հետո:

Հայերենի զարգացման գրավոր փուլն ընդունված է բաժանել 3 շրջանի'հին հայերեն՝ գրաբար (V–XI դարեր), միջին հայերեն (XII–XVI դարեր),նոր հայերեն'աշխարհաբար (XVII դարից մինչև մեր օրերը): Գրաբարին զուգահեռ գոյություն է ունեցել նաև խոսակցականը' բարբառային որոշ երանգավորումներով: Գրաբարով գրել և օտար լեզուներից թարգմանել են Մեսրոպ Մաշտոցը,Կորյունը,Մովսես Խորենացին,Եղիշեն, Եզնիկ Կողբացին Գրիգոր Նարեկացին, Ներսես Շնորհալին և ուրիշներ: Մատենադարանում պահվող ավելի քան 17 հզ. հայերեն ձեռագրերի մեծ մասը գրաբար է:
Գրաբարի խոսակցական տարբերակը,ժամանակի ընթացքում արմատապես փոփոխվելով,հանգել է լեզվական նոր որակի'միջին հայերենի ,որն ունեցել է պետական լեզվի կարգավիճակ և գործառնության լայն շրջանակներ: Հին և միջին հայերենները զգալի տարբերություններ ունեն լեզվական կառուցվածքի բոլոր մակարդակներում: Միջին հայերենով են գրել նշանավոր բանաստեղծներ Ֆրիկը,Կոստանդին,Երզնկացին, Հովհաննես Թլկատինցին, Մկրտիչ Նաղաշը,  Նահապետ Քուչակը և ուրիշներ: Միջին հայերենը զարգացման անցումային օղակ է'գրաբարից աշխարհաբար:
Աշխարհաբարը ձևավորվել է 2 խոշոր բարբառային միավորումների (արևմտահայ և արևելահայ), մասնավորապես Կոստանդնուպոլսի և Արարատյան բարբառների հիմքի վրա: XVII դարից կազմավորվել են 2 խոշոր տարբերակները'արևմտահայերենը և արևելահայերենը: XIX դարի կեսին այս լեզուներն անկախ գրական լեզուներ էին: Արևմտահայերենի և արևելահայերենի տարբերությունները մեծ չեն ,երկուսն էլ հավասարապես գեղեցիկ են և լրացնում են միմյանց: Այս լեզուները զարգացել են հետագա գրական մշակման, քերականական կառուցվածքի, հստակեցման,բառապաշարի հարստացման,անհարկի օտարաբանություններից մաքրման ճանապարհով:
Արդի գրական արևելահայերենը, պետական լեզվի կարգավիճակի շնորհիվ, ունի հետագա զարգացման մշակման նորմավորման ավելի մեծ հնարավորություններ  քան արևմտահայերենը,որը սփյուռքահայության հաղորդակցման լեզուն է:
Ե'վ արևմտահայ,և'արևելահայ գրական լեզուներով ստեղծվել և ստեղծվում են գրական բարձրարժեք գործեր,գիտական աշխատություններ, լույս են տեսնում գրքեր, թերթեր, ամսագրեր:
Հայոց լեզուն հայ ժողովրդի ինքնության,պահպանման ու հարատևման միակ գրավականն է: Ուստի պետք է սիրով ու երկյուղածությամբ վերաբերվել նրան:

  << Մեր լեզուն մեր հայրենիքն է>>:
Ավետիք Իսահակյան

<<Աստծու հետ խոսելու միակ լեզուն հայերենն է>>:
Ջորջ Բայրոն,
անգլիացի բանաստեղծ

 <<Ոչ մի ազգ գոյության իր կամքն ավելի ուժեղ չի արտահայտել երկու հազար տարվա ընթացքում որքան հայ ազգը: Ոչ մի ազգ ավելի համառությամբ չի պահպանել և ավելի խնամքով չի մշակել իր սեփական լեզուն>>:
Անտուան Մեյե
ֆրանսիացի հայագետ

<< Հայ լեզուն տունն է հայուն աշխարհիս չորս ծագերուն>>:
Մուշեղ Իշխան,
բանաստեղծ

Մարդու ձայնի մասին

Հետաքրքիր...

Կետադրություն.առաջադրանք

Կար-չկար  մի իմաստուն՝  մեծ  խելքով, աշխարհի  չար ու բարուց  հասկացող:  Կյանքն  անցկացնելով  մարդկանց  մեջ  իմաստունն  ուսումնասիրում էր  նրանց՝  ցավով  համոզվելով, որ  ավաղ  բանական  էակը  հաճախ  զուրկ է  մեծահոգությունից, եսամոլ է, անձնապաշտ  և  վշտանում էր դրա  համար:
Մի անգամ իմաստունը լսեց, որ  իբր մի հարուստ  մարդ  կա  շռայլ  ու կարեկից:
-Ուզում եմ  ինքս  համոզվելղ,-մտածեց նա՝  որոշելով  այցելել  հարուստին:
Հագնելով  ցնցոտիներ՝նա՝ որպես  մուրացիկ,  մեծատունի մոտ  գնաց:  Վերջինիս  տեսնելով  ցնցոտիների մեջ՝  մերկությունը մի կերպ  ծածկած,  մարդուն  խոժոռադեմ  նայեց  և  հեռացավ  դուռը  շրխկացնելով  անկոչ  հյուրի  երեսին:


Նա  սաստիկ  ձանձրանում էր.  գյուղն  իր տեղը  չէր  ու ինքն էլ  այլ  պլաններ էր  ուղեղում  փայփայել: Ամուսնու  զրույցները փողոցի  մայթի պես  տափակ էին,  առանց  անուրջների,  հուզականության  ու  երևակայության:   Նա  չէր  հետաքրքրվում  թատրոնով  կամ  ձիարշավով,  գրականությամբ  կամ  սուսերամարտով,  մինչդեռ  ինքնաբավ  ժպտում էր  նայելով  իր  կնոջը:  Ի՞նչը  ստիպեց  ընդառաջ  գնալու  ամուսնու  անհեթեթ  առաջարկին.  Էմման չէր կարողանում  բացատրել:  Ամեն կին էլ  երբևէ  ապրում է  նման  հոգեվիճակ  ամուսնությունից  հետո,  բայց ինքը  ներքուստ  ընդդիմանում էր  և՛ իր, և՛ իր  կարգավիճակի դեմ (ներքին  ընդվզումը  միակ  սփոփանքն է  նման  վիճակում):

Վերահսկենք մեր շրջակա միջավայրը

....

Activite 1
1. Anna  habite a' Paris.
2. Vous parlez  japonais.
3. Nino aime  la  danse  et  la  musique.
4.  Je  suis  e'tudiant.
5. Elle  aime  le  sport.
6.  Il  est  ame'ricain.
7. Vous  habitez  a' Moscou.

Activite  2
1.  le  football  ame'ricain.
2.  la danse  francaise.
3.  le  the'ate  classique.
4.  le  cine'ma  japonais.
5.  la  musique  ilaliene.
6. la  cuisine  moderne.

Activite 3

Nom: Eghoyan
Pre'nom: Suzi
Adresse:  Armenia, Erevan
Profession:  avocat

Activite 4

Isabelle  aime  la  musique  classique?
Elle  est  pianiste?

Il  s'apelle  Jean  Durand?
Il  aime  le  sport?

Activite  2
1.  Elle  est  ecrivain.  Elle  est   francaise.  C'est Fransoise  Sagan.
2.  Il  est  cine'aste.  Il  est  ame'ricain.  C'est  Steven  Spielberg.
3.  Il  est couturier. Il  est  japonais.  C'est  Kenzo.
4.  Elle  est  chanteuse. Elle  est  francaise. C'est  Patricia  Kaas.

Մեջբերումներ

• Ժամանակակից աշխարհի  տխուր կողմն այն է, որ  գիտությունը ավելի  արագ է  հավաքում  գիտելիքներ, քան հասարակությունը՝  իմաստություն:

• Իհարկե,  կա ժամանակ, երբ  դժվար է  զգալ  ուրախը կամ դրականը, կյանքը  կարող է լինել  դժվար: Եթե դուք  տեսնում եք դժվարությունը, և  նայելով բաժակին  կես լիի  փոխարեն  տեսնում եք կես դատարկը, ուրեմն  կարդացեք  մի քանի  պոզիտիվ  մեջբերումներ այն մասին, որ  կյանքը կարող է օգնել  ազատվել  ձեր վախերից:
• Կյանքի 10%-ը կախված է նրանից, թե ինչ է  պատահում մեզ հետ, իսկ 90%-ը, թե  ինչպես ենք արձագանքում դրան:

• Ով ես դու, որ դատում ես իմ ապրած կյանքը: Ես գիտեմ, որ իդեալական չեմ, և ես չեմ  ապրում  այդպիսին լինելու  համար: Իմ մատները  մատնացույց  անելուց առաջ համոզվիր, որ  ձեռքերդ  մաքուր են:

• Կյանքը  ինքներդ  ձեզ  գտնելու համար  չէ, այլ  ինքներդ  ձեզ  ստեղծելու:
• Երբ  ինչ-որ մեկը սիրում է քեզ, նա ասում է, որ դու  ուրիշ ես, և դու քեզ  ապահով ու  հանգիստ ես զգում:
• Լավ  ընկերներ, լավ գրքեր  և քնկոտ  խիղճ. սա է  իդեալական  կյանքը:

• Կա միայն երկու  ճանապարհ  ապրելու համար: Մեկն ընդունել, որ այս կյանքում ոչինչ  հրաշք  չէ, մյուսը հավատալ, որ ամեն ինչ  հրաշք է:
• Ավելի լավ է ատեն  ձեզ այնպիսին ինչպիսին, որ կաք, քան սիրեն ձեզ  այնպիսին  ինչպիսին իրականում չեք:

• Ապրելը հազվադեպ բան է  աշխարհում: Շատ մարդիկ  կարծում են, որ դա է ամենը:

• Ես  կարող եմ  երեք  բառում  ամփոփել  ամենը  ինչ  սովորել եմ  կյանքի մասին. <<Այն շարունակվում է>>:
• Դու միայն մի կյանք ես ապրում,  բայց, եթե ճիշտ ապրես  մեկն էլ բավական է:

• Ավելի լավ է  վիրավորվել  ճշմարտությունից, քան  ստով  սփոփվել:

• Վախ  մահից  նշանակում է  վախ կյանքից: Այն տղամարդը  ով  ապրում է լիարժեք  կյանքով  պատրաստ է  մահանալ  ցանկացած պահի:

• Ես  բոլորի հետ նույն կերպ եմ խոսում, կապ չունի  նա  աղբատար է, թե համալսարանի տնօրեն:

• Ընդհանրապես այս կյանքը  դժվար է ապրել, բայց  այն  կրկնակի դժվար է հիմարների համար:

• Մահով  ավարտվում է կյանքը ոչ թե  հարաբերությունները:

7 wonders of the world. Lighthouse of Alexandria

The seven wonders on Antipater's list won esimates for their notable features, ranging from superlatives of the highest or largest of their types, to the artistry.Their architectural and artistic features were imitated throughout the Hellenistic world and beyond. The Lighthouse of Alexandria, sometimes or the Pharos of Alexandria was a lighthouse built by the Ptolemaic Kingdom between 280 and 247 BC which was between 393 and 450 ft (120 and 137 m) tall. One of the Seven Wonders of the Ancient World, it was one of the tallest man-made structures in the world for many centuries. Badly damaged by three earthquakes between AD 956 and 1323, it then became an abandoned ruin. In 1994, French archaeologists discovered some remains of the lighthouse on the floor of Alexandria's Eastern Harbour.  

The Lighthouse on coins minted in Alexandria in the second century (1: reverse of a coin of Antoninus Pius, and 2: reverse of a coin of Commodus).

Activite

1. Bonjour.  Je m'appelle Yukiko.  Je suis  japonaise. J'habite  a Paris.
Je suis  etudiante. Je parle  japonais, chinois,  anglais  et  francais.
Բարև: Իմ անունը Յուկիկո է: Ես ճապոնացի եմ: Ապրում եմ Փարիզում: Ես ուսանող եմ: Խոսում եմ  ճապոներեն, չիներեն,  անգլերեն և  ֆրանսերեն:
2.  Bonjour.  Je suis portugais. Moi aussi, je suis  etudiant.  Je m'appelle  Mario.  J'habite a Lisbonne.  Je parle  portugais, espagnol et  francais.
Բարև: Ես  պորտուգալացի եմ: Ես նույնպես ուսանող եմ: Իմ անունը Մարիո է: Ապրում եմ  Լիսաբոնում: Ես խոսում եմ պորտուգալերեն, իսպաներեն և ֆրասերեն:
3. Bonjour. Je m'appelle  Lucie. J'habite a Paris. Je parle  anglais  et francais.  Je suis professeur.  Je suis  francaise.
Բարև: Իմ  անունը  Լյուսի է: Ապրում  եմ Փարիզում: Ես  խոսում եմ  անգլերեն և  ֆրանսերեն:  Ես ուսուցիչ եմ: Ես  ֆրանսիացի եմ:

Activite 3

1.-Noriko,  vous êtes japonaise?
   -Oui,  je suis  japonaise.
2. -Vous parlez anglais?
    -Oui,  je parle anglais.
3.-Vous habitez a Tokyo?
   -Non,  je ne habite pas a Tokyo.
4.-Mario,  vous êtes portugais?
   -No,  je suis Italien.
5.-Vous parlez portugais?
   -Oui,  je parle portugais. 

Volcanos

Volcanos are both creators and destroyers. They can shape lands and cultures, but can also cause destruction and loss of life. Two of the best-known examples are found at opposite ends of the world, separated by the Pacific Ring of ire. Fuji: Japan’s Sacred Summit It’s almost sunrise near the summit of Japan’s Mount Fuji.

Exhausted climbers, many of whom have hiked the 3,776 meters through the night to reach this point stop to watch as the sun begins its ascent, spreading its golden rays across the mountain. For everyone, this is an important moment: they have witnessed the dawn on Mount Fuji – the highest point in the Land of the Rising Sun. Located in the center of Japan, Mount Fuji, whose name means “without equal” is a sacred site. Japan’s native religion, Shintoism, considers Fuji a holy place. Other people believe the mountain and its waters have the power to make a sick person well. For many, climbing Fuji is also a rite of passage. Some do it as a part of a religious journey; for others, it is a test of strength. Whatever their reason, reaching the top in order to stand on Fuji’s summit at sunrise is a must for many Japanese – and every July and August, almost 400 000 people attempt to do so. Fuji is more than a sacred site and tourist destination, however. It is also an active volcano around which four million people have settled, and sits just 112 kilometers from the crowded streets of Tokyo. The last time Fuji exploded, in 1707, it sent out a cloud f ash that covered the capital city and darkened the skies for weeks. Today, new data have some volcanologists concerned that Fuji may soon erupt again. According to MotooUkawa and his associates at the National Research Institute for Earth and Science and Disaster Prevention, there has been an increase in activity under Fuji recently, which may be caused by low frequency earthquakes. Understanding what causes these quakes may help scientists predict when Fuji, the biggest of Japan’s 86 active volcanoes, will come back to life. In the meantime, locals living near Fuji hold special festivals each year to offer gifts to the goddess of the volcano – as they have for generations – so that she will not erupt and destroy the land and its people below.

Sacred-սուրբ

Equal-Միանման

Rite-ծես

Settle-

Ash-մոխիր

Erupt-Ժայթքել